Rola i znaczenie ptaków w gospodarce
Powstało pojęcie ptaków pożytecznych i ptaków szkodliwych. Do tych pierwszych zaliczamy ptaki, które dają ludziom oczywistą korzyść w postaci mięsa, czyli ptaki łowne. Za ptaki szkodliwe uznano gatunki, które są pozornie konkurentami człowieka w zdobywaniu ptaków łownych czy ptactwa domowego. Liczy się to także ptaków, które żywią się nasionami, gdyż zjadają one ziarna uprawianych zbóż. Nie zostało zauważone jakie korzyści dają rolnictwu i leśnictwu ptaki owadożerne, których pisklęta są karmione wyłącznie owadami w pierwszych tygodniach życia. Ptaki owadożerne należy uznać za pożyteczne, ze względu na fakt, że wiele gatunków owadów wyrządzają ogromne szkody w rolnictwie i innych gałęziach gospodarki. Oceniając znaczenie gospodarcze innych ptaków, trzeba stwierdzić, że gatunki mięsożerne oraz wszystkożerne także przynoszą gospodarce więcej korzyści niż szkody, np. sowy żywią się wyłącznie szkodliwymi gryzoniami. Ptaki krukowate wprawdzie wyrządzają pewne szkody, m.in. przez pożeranie ptasich jaj, jednakże pożerają także dużo szkodliwych owadów i larw oraz padlinę. Najważniejszym i głównym sposobem przemieszczania się większości ptaków jest latanie, ale mogą się poruszać się poprzez łażenie, pełzanie po pniu drzewa, chodzenie po ziemi, pływanie i nurkowanie. Wyróżniamy spośród lotów : lot wymachowy – rytmiczne, szybkie lub wolne wznoszenie i opuszczanie skrzydeł; występuje u większości ptaków, lot falisty – ptak wznosi się w górę po kilku wymachach, a po złożeniu skrzydeł do boków, opada w dół, po czym bijąc skrzydłami znowu wzbija się w górę, a po złożeniu skrzydeł znowu opada; lot charakterystyczny dla dzięciołów, kowalika i niektórych wróblowców, lot żaglowy – ptak unosi się na szeroko rozpostartych skrzydłach wykorzystując prądy wstępujące powietrza; lot charakterystyczny dla orłów, myszołowów czy bocianów. Łażenie po pniach jest charakterystyczne dla dzięciołów i kowalików, co jest związane z wykształceniem się nogi o dwóch palcach skierowanych do przodu. Sposób poruszania się po ziemi jest różny u każdego gatunku, natomiast pływanie jest właściwością ptaków żyjących w środowisku wodnym. W naszym kraju bardzo wiele żyjących ptaków migruje do ciepłych krajów. Wszystkie występujące w Polsce ptaki możemy podzielić na cztery grupy : ptaki osiadłe, lęgowe, przelotne i zalatujące. Osiadłe bytują przez cały czas u nas, nie opuszczając miejsca na okres zimowy – leśne i polne kuraki czy sowy i inne drapieżne gatunki ptaków. Ptaki lęgowe i przelotne są gatunkami wędrownymi, w tym lęgowe odbywają w Polsce okres lęgów, a po wyprowadzeniu młodych opuszczają nasz kraj i udają się do Afryki czy do południowo – zachodniej Europy. Ptaki przelotne gnieżdżą się na terenie północno – wschodniej Europy, a po wyprowadzeniu młodych w swojej wędrówce na południe przelatują przez Polskę, gdzie szukają pożywienia – ptactwo wodne i błotne. Ptaki zalatujące to te, które gniazdują w krajach na północ od Polski, a na zimowisko przylatują do nas, np. gil, zięba, jemiołuszka. Ptaki migrują przeważnie wzdłuż wybrzeży morskich lub dolin rzecznych. Formują się w tzw. klucze. Najczęściej lecą w nocy na wysokości kilku tysięcy metrów. Migracje są spowodowane instynktem obawę niedostatku lub braku pożywienia, silnym mrozem.
Papuga jak każde inne zwierzę domowe potrzebuje należytej opieki i uwagi, jak również poświęcenia dużej ilości czasu. Także zanim zdecydujemy się na posiadanie takiego pupila musimy się liczyć, że nie jest to łatwe w hodowli zwierzę. Papugi są bardzo towarzyskie i zabawowe, potrzebują jednak kontaktować się z innymi osobnikami, gdyż samotne papużki, do tego na uwięzi nie będą szczęśliwe. Jeżeli nie mamy możliwości na większą ilość papug w domu, możemy się zdecydować na gadającego pupila, który nie musi przebywać w towarzystwie swoich śpiewających kolegów, ale za to potrzebuje stałego kontaktu, zabaw i rozmów z właścicielem. Papuga jak każde inne zwierzę domowe bardzo przywiązuje się do swojego opiekuna, za okazaną jej miłość i troskliwą opiekę, odpłaci nam tym samy i po krótkim czasie sami stwierdzimy, iż stała się ona naszym najlepszym towarzyszem i przyjacielem. Musimy pamiętać o regularnym czyszczeniu klatki ptaka jak również o zapewnieniu mu odpowiedniego miejsca do latania, jeżeli nie mamy na to warunków powinniśmy się zastanowić nad wyborem innego pupila. Na rybki w domu może pozwolić sobie prawie każdy, gdyż do życia potrzebują tylko czterech ścian, to znaczy akwarium, odpowiednio przygotowanej wody i stałego dostępu do pokarmu. Hodowla rybek nie należy do najtrudniejszych, jednakże trzeba pamiętać, że jak każde zwierzę domowe, potrzebują one poświęcenia czasu i uwagi. W naszym domowym, podwodnym świecie możemy mieć prawie wszystkie rodzaje rybek, należy jednak pamiętać o odpowiednim doborze gatunków, gdyż nie wszystkie będą chciały współżyć ze sobą, a co za tym idzie silniejsze gatunki będą toczyły wojnę z tymi o spokojniejszym usposobieniu. Decydując się a rybki musimy pamiętać o stworzeniu im odpowiednich warunków do życia, to znaczy zapewnić im zbliżone środowisko do tego w jakim żyją normalnie. Nie należy także pamiętać o regularnym czyszczeniu i wymiany wody w akwarium, gdyż zbyt brudna woda doprowadzi do zmniejszenia tlenu potrzebnego do normalnego funkcjonowania naszym pupilom co może doprowadzić nawet do ich śmierci. Po niedługim hodowaniu rybek zobaczymy, iż jest to zwierzę, które podobnie jak każde inne zwierzątko trzymane w domu, stanie się naszym najlepszym przyjacielem, który będzie cieszył nasze oczy w pochmurne dni, ale także będzie formą relaksu na co dzień. Świnka morska w ostatnich latach zyskała sobie dużą popularność wśród zwierząt domowych. Dzieje się tak dlatego, gdyż nie każdy z nas z powodu braku odpowiednich warunków lub tez braku czasu nie może sobie pozwolić na posiadanie psa. Świnka morska nie potrzebuje, aż tak dużo uwagi, a podobnie jak pies może stać się naszym najlepszym przyjacielem. Ponadto możemy ją spokojnie zostawić samą w domu i nie obawiać się, że narobi nam jakieś większe szkody, musimy tylko pamiętać, żeby zostawiać ją ze stałym dostępem do wody i jedzenia. Świnka jest zwierzątkiem o łagodnym i wesołym usposobieniu, ponadto może być świetnym towarzyszem zabaw dla naszych dzieci. Świnki szybko przywiązują się do swoich właścicieli i okazuje to nam prawie na każdym kroku swoim słodkim piszczeniem. Jak każde z zwierząt domowych pupil potrzebuje być wychowany w miłości, a na pewno odpłaci nam tym samym. Świnki są bardzo czystymi pupilami, myją się we własnym zakresie, nasza opieka sprowadza się tylko do wymiany jej ściółki, na której to załatwia większość swoich potrzeb.
Mauritius był rajem nie tylko dla gołębi.Jego bardzo bogate poszycie sprawiało, że był także rajem dla świń. Spośród wszystkich zwierząt, sprowadzonych tu przez holendrów, ryjące w ziemi świnie wywarły na gnieżdżące się na ziemi ptaki najbardziej niszczący wpływ. Świnie nie tylko stanowiły konkurencję w zdobywaniu pożywienia, ale rozprzestrzeniając się na wyspie mogły zakłócać stare jak świat wzorce godowe i rozrodcze. Oto dogłębne wyjaśnienie tragicznego wyginięcia wielkiego dodo. Świnie siały spustoszenie wśród gatunków, żyjących na wyspie. Nie mogąc chować młodych na ziemi, starzejąca się populacja dodo przeniosła się na wybrzeże i ograniczyła do małych wysepek. Odosobnione i starzejące się dodo zapadły w niepamięć. Dzisiaj ptak dodo otoczony jest podziwem, chociaż to wymarły gatunek. Często przecież nawet używa się określenia „martwy jak dodo”. W rzeczywistości ptak ten był gatunkiem ponadprzeciętnym, doskonale przystosowanym do środowiska. Jego jedynym bakiem był zwykły niedobór liczebności, poza tym nie mógł znieść agresji nowo przybyłych zwierząt. Dalsze dzieje dodo budzą szczególne kontrowersje. Wielu naukowców zastanawia się, czy przybyli na Mauritiusa Holendrzy rzeczywiście zmietli z powierzchni ziemi pokaźnego dodo. W 1662 roku, czyli sześćdziesiąt cztery lata od odkrycia wyspy przez Holendrów kolejny rozbitek wyładował na Mauritiusie. Przemierzył on wyspę wzdłuż i wszerz, ale nie spotkał już żadnego ptaka o nazwie dodo. Głodny i zmęczony zawędrował na maleńką wysepkę, odciętą wodami przypływu. Tam właśnie natknął się na ostatnią kolonię, widzianą przez człowieka. W latach siedemdziesiątych siedemnastego wieku, osiemdziesiąt lat od chwili odkrycia gatunek dodo należał już do przeszłości. Dlaczego tak się stało? – w oparciu o mylące szkice objaśniano to tym, ze dodo był po prostu nieporadny, gruby i stanowił łatwy lup, jako ofiara – ot, nieudany całkowicie gatunek. Holendrzy tylko przypieczętowali jego nieunikniony los. Trudno wymagać, aby szkice ptaków były idealnie zgodne z rzeczywistością, chociaż, gdyby ktoś naprawdę się postarał lub chciał się postarać, mogłyby takimi być.
Niezależnie od stopnia pożyteczności gatunków mamy obowiązek uchronić ptaki przed coraz bardziej zagrażającym im wymarciem czy wytępieniem. Wszystkie gatunki ptaków łownych znajdują się pod ochroną okresową, pozostałe gatunki podlegają ochronie gatunkowej. Do gatunków podlegających tej ochronie należą wszystkie małe, zwykle leśne gatunki ptaków owadożernych oraz polne i leśne gatunki ptaków roślinożernych, które żywią się nasionami różnych drzew i zbóż, ale również owadami. Należą tu również wszystkie gatunki ptaków wodnych i błotnych oraz wszystkie bez wyjątku ptaki drapieżne i sowy. Ptaki owadożerne i roślinożerne są chronione ze względu na ich pożyteczność w pewnych gałęziach gospodarki oraz na ich barwne upierzenie, które ozdabia krajobraz, a ich głos ożywia go. Ptaki wodne i błotne są objęte ochroną, gdyż są obiektem polowań, a ich mięso nie ma wartości konsumpcyjnej, są za to ozdobą krajobrazu, np. łabędzie. Ptaki drapieżne są chronione, ponieważ żywią się szkodliwymi gryzoniami, podobnie jak sowy. W zależności od środowiska w jakim żyją dane gatunki, dzielimy na gatunki leśne, polne, wodne i błotne. Do leśnych zaliczamy nie tylko gatunki gnieżdżące się i zdobywające pokarm wyłącznie w lesie, ale także gatunki, które gniazdując w lesie pokarm zdobywają zarówno tam, jak i na terenach otwartych, np. w środowisku polnym czy wodnym. Do tej grupy ptaków należą ptaki drapieżne i sowy. Do gatunków polnych zaliczamy wszystkie gatunki gniazdujące na polach i tylko tam żerujące jak kuropatwa, przepiórka i skowronek. Do ptaków wodnych zaliczamy gatunki żyjące całkowicie w tym środowisku, tj. gniazdujące i żerujące tam, np. perkozy, łyski, jak i te gatunki, np. kaczki, gęsi i łabędzie, które gniazdują w tym środowisku, ale żerują też na polach czy łąkach. Za ptaki błotne uważamy wszystkie gatunki żyjące całkowicie w środowisku podmokłym, jak żurawie i siewkowate. Są jeszcze tak zwane gatunki synantropijne, które gnieżdżą się wyłącznie na osiedlach ludzkich, np. gawrony, sroki, wróble, gołębie czy kawki. Przystosowanie się do warunków środowiska przejawia się w kształcie i budowie dzioba, skrzydeł i nóg. Kształt dzioba jest zależny od sposobu pobierania pokarmu, a kształt nóg i skrzydeł jest związany ze sposobem poruszania się ptaka.